ردپای « ریتالین » در شب های امتحان
«شب امتحان» اصطلاحی آشنا در بین دانشجویان است؛ افرادی که در طول ترم از مطالعه دروس عقب مانده اند و شب امتحان را آخرین فرصت برای مطالعه می دانند و به روش های زیادی متوسل می شوند تا شب را بیدار بمانند و همزمان با شب بیداری، انرژی بیشتری داشته باشند و تمام دروس ارائه شده در یک ترم را یک شبه بخوانند. چند سالی است نوشیدن قهوه و چای برای کم خواب شدن، جای خود را در بین برخی دانشجویان به مصرف قرص «متیل فنیدات» با نام تجاری «ریتالین» داده است و با نزدیک شدن به فصل امتحانات، برخی دانشجویان برای افزایش تمرکز و بهره‌وری تحصیلی به مصرف خودسرانه «ریتالین» در شب های امتحان روی می‌آورند. داروی «ریتالین» برای کنترل کودکان بیش فعال به کار می رود و جزو محرك هاي سيستم اعصاب مركزي بوده و خواص شبيه آمفتامين ها دارد و برای درمان بیش فعالی، نشانه های نارکولپسی و برخی از مبتلایان به افسردگی تجویز می شود. از این دارو همچنین در درمان خواب آلودگی مزمن در میان افراد میانسال و کهنسال استفاده می شود. مصرف کنندگان به ویژه دانشجویان شاید تصور می کنند ریتالین بی خطر است اما باید توجه داشته باشند که عادت کردن به مصرف این دارو فرد را به مصرف با دُز بالاتر مجبور می کند و ممکن است ترک وابستگی امکان پذیر نباشد. در این بین، خانواده ها باید نظارت کامل بر رفتار فرزندان خود داشته باشند تا با استناد به حرف های بی پایه و بی اساس به سمت مصرف قرص ریتالین نروند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در همین خصوص هشدار می‌دهد: ریتالین نه‌تنها عملکرد تحصیلی را به‌طور مؤثر بهبود نمی‌دهد، بلکه با عوارض جسمی و روانی جدی، سلامت دانشجویان را در معرض تهدید قرار می‌دهد. دکتر «مهدی حارث آبادی» با اشاره به افزایش مصرف خودسرانه ریتالین در ایام امتحانات تأکید کرد: وسوسه استفاده از این دارو برای افزایش تمرکز، اگرچه ممکن است به‌طور موقت اثرگذار باشد، اما عوارضی دارد که می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد. وی مهم‌ترین عوارض جسمی ریتالین را افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا، آریتمی‌های قلبی، سکته و حملات قلبی عنوان کرد و افزود: مصرف این دارو بدون تجویز پزشک می‌تواند اختلالاتی مانند بی‌خوابی، کاهش اشتها، ضعف عمومی بدن، تهوع، سرگیجه و تاری دید ایجاد کند؛ مواردی که در نهایت، عملکرد تحصیلی را تضعیف خواهند کرد. وی همچنین به عوارض روانی و رفتاری همچون اضطراب، تحریک‌پذیری، توهم، وابستگی روانی، افسردگی و کاهش خلاقیت اشاره کرد و گفت: متأسفانه مصرف ریتالین نه‌تنها به موفقیت تحصیلی کمک نمی‌کند، بلکه می‌تواند تمرکز واقعی، قدرت تحلیل و تصمیم‌گیری منطقی را نیز تضعیف کند. وی با اشاره به راهکارهایی سالم و موثر برای افزایش تمرکز و عملکرد عنوان کرد: برنامه‌ریزی منظم برای مطالعه و استراحت، خواب کافی و باکیفیت، فعالیت بدنی روزانه، تغذیه متعادل و اجتناب از محرک‌ها، تکنیک‌های تنفس عمیق و آرام‌سازی ذهن چند راهکار مفید و موثر هستند. معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده پرستاری و مامایی بجنورد یادآور شد: موفقیت واقعی در سایه تعادل جسم و روان شکل می‌گیرد، نه با مصرف داروهای خطرناک و بدون تجویز.